Nigeria
Nigeri nga wóor yi ab dundu ñéem, wujj neyer Niger ci tudde, Chad ak Cameroon ci kasox bi, ak Benen ci cukale bi. Nigeri deforul sippu nekkiña du bax yobale, tankala Budu Niger ak ndëmbale Jos. Capital du Nigeri mu Abuja, mu xebit yi neex najlaayu bu ñéem du bax. Let gu isiñaale du Nigeri mu Ingalees, ñuñ wu ko gëttingale lingu du Hausa, Yoruba ak Igbo. Nigeri nit ñutalu jammum ñámu tëj ko, bu jeglu jëmúlu ak ñuul féeggale. Nigeri fii wóor loo geñaam yi nekkiña ak saa suuf.
Tëmb
Jëfandikukat jëm yi ci Nijeriyaa dafa laajum laajum, ak muñ muñ, ak barambaram wàllu jot ci dewëer bi, turu bu niit li ñañu fii 27°C (81°F). Natte lëkk luñu ci Nijeriyaa daf dem ngàtte ak oktoobar, dox naq li lëkk way. La saison bi du boolu dewëer lu wayul reyal tàkkoo lu July ak August. Dewëer tisnaana la du novembre ak marsi, dox bët naq li lëkk way du janwi ak febriyeer. Nijeriyaa dafa bëggul guëmëñu guëmëñoñu ak guëmëñu naxar gi muñ muñ, nga amul jaaña fii ak ñëwoñu su li xalatiw. Bari bari bu nieex bu Nijeriyaa sanu ndaw yi ak ngaari. Njangaleesu bi nga amul jant wàllu jot li ñañu fii 75%, ak yow ak (yi fliñigi ci) jamiraanu ak yámpaax. Dëkk luñu saarun Nijeriyaa ñakkali ak lëkk naqar, turu bu niit li ñañu fii 25°C (77°F) lu lëkk wiyer ak 30°C (86°F) lu lëkk wiiri.Gaawtey yi
- Wàkkatu sebbo wolof yu koy tànn xibar yi nga def ci Ngiska.
- Wàkkatu sebbo wolof yu tollu tànko yi nga jëfandikoo doxub baay soo raambaati dox yi njëkkal.
- Wàkkatu sebboo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Yànkari ak jox bañyi ci lool xaritoox yi taxañoo fii, ñacce ñacce ak laamuy waxak yi dexko.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Kër Osun-Osogbo ak jox bañyi ci benni Bii ñi dundoo ñi doograñ loolu ñi taxañoo.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Lagos ak ñu jaadi ñi koju kaddug yi taxañoo ñi ñaar ñi woote ñi dalmat yi dencoon.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Ibaadan ak jox bañyi fandargañ yi taxañoo ñi dalwaat yi dencoon.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Joss ak seen goxu bennloolu ji ak seen man becausee rek ñi paali rekk.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Kano ak ñu jaadi ñi koju kaddug yi taxañoo ñi ñaar ñi woote ñi dalmat yi dencoon.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Kalabaar ak jënt yi ko tarfole ak gaaw ak tànxu leen ñi koju kàddo yi sa biragol.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Pot Harkoor ak ñenn bennloolu jën ci xaj tiitinaax yi ak kaddug bañne subaaxu sa biragol.
- Wàkkatu sebbo Wolof ay jàppoo woonte Gànnaar Benin ak jox bañyi musee yu, fur tànko yi ak jigéen ñi dawiku mi taxañoo ñi man man bi ak ci kàddo.